HDMI 2.1 چیست و چرا برای خرید تلویزیون جدید باید به آن دقت کنید؟ - وبلاگ حسامم

به گزارش وبلاگ حسامم، تکنولوژی HDMI 2.0 و برادر تازه از راه رسیده اش، HDMI 2.0b همچنان رایج ترین استاندارد در تلویزیون های کنونی بازار به حساب می آیند. اما در سال 2021 و فراتر از آن، سهم این دو تکنولوژی از بازار قرار است کاهش یابد و صنعت به سراغ تازه ترین و بهترین ورژن ممکن می رود: HDMI 2.1.

از آنجایی که HDMI 2.1 هنوز در ابتدای راه است، احتمالا سؤالات بسیار زیادی در ذهن کاربران باقی مانده باشد. برای مثال شاید نگران شده باشید که تلویزیون 4K گران قیمتتان به همین زودی تاریخ مصرف گذشته شده باشد؛ یا شاید نگران باشید که به زودی مجبور به خرید انبوهی از کابل های HDMI جدید می شوید. بعد هم نوبت به به سؤالاتی بنیادین تر و عمیق تر می رسد؛ HDMI 2.1 چیست؟ چه می نماید؟ و چرا به آن احتیاج دارم؟

در این مقاله به تمام سؤالات شما پاسخ می دهیم و اگرچه موضوع مد نظرمان اندکی فنی است، اما تمام تلاشمان را نموده ایم تا به زبانی ساده همه چیز را شرح دهیم تا هم کاربران ناآشنا و هم خوره های تکنولوژی از آن سر در بیاورند. بیایید کار را با بزرگترین سؤالات شروع کنیم.

آیا تلویزیون جدید من قرار است تاریخ مصرف گذشته گردد؟

قطعا خیر. اگر تلویزیون شما از رزولوشن 4K UHD پشتیبانی می نماید و دامنه داینامیک بالا (HDR) دارد یا فقط همان 4K، هنوز خیلی مانده تا دستگاهی تاریخ مصرف گذشته به حساب آید.

این موضوع حقیقت دارد که HDMI 2.1 انبوهی از گزینه های تازه را پیش روی مشتریان می گذارد، اما حداقل تا چند سال آینده قرار نیست شاهد بهره گیری تولیدنمایندگان از تمام مزایای آن باشیم. تغییرات هیجان انگیز هستند، اما تا زمانی که تکنولوژی هایی مانند تلویزیون های 8K یا تلویزیون های 4K با نرخ به روزرسانی 120 هرتز از راه نرسند، اساسا از تمام پتانسیل های HDMI 2.1 استفاده ننموده ایم.

سخن نهایی اینکه اگر در یکی دو سال اخیر تلویزیونی جدید خریده اید، می توانید نفسی از سر آسودگی بکشید و احتیاجی به نگرانی نیست.

آیا هنوز می توان تلویزیونی جدید و بدون HDMI 2.1 خرید؟

در گذشته پیشنهاد ما این بود که حتی یک لحظه هم در خرید تلویزیون جدید تردید نکنید. HDMI 2.1 هنوز بسیار دور از دسترس بود. اما با اخبار و محصولاتی که به تازگی شنیده و دیده ایم، شرایط عوض شده. HDMI 2.1 یکی از نقاط تمرکز نمایشگاه CES 2021 بود و حالا می توان تلویزیون های مجهز به تکنولوژی HDMI 2.1 را با قیمت مشابه تلویزیون های HDMI 2.0 طی سال گذشته خرید.

بنابراین اگر اکنون به فکر خرید یک تلویزیون جدید افتاده اید و به بودجه لازم دسترسی دارید، بهتر است به سراغ یک مدل مجهز به HDMI 2.1 بروید تا کارکرد طولانی مدت دستگاه را برای خودتان تضمین نموده باشید.

آیا HDMI 2.1 احتیاج به یک کابل HDMI جدید دارد؟

بله. همن طور که در ادامه این مقاله بیشتر و مفصل تر شرح خواهیم داد، این استاندارد تازه می تواند سه برابر داده بیشتر نسبت به استاندارد کنونی را به وسیله کابل HDMI انتقال دهد. به این ترتیب و برای استفاده حداکثری از توانایی های HDMI 2.1 باید از کابل Ultra High Speed Certified HDMI بهره ببرید.

در بعضی نمونه های نادر، شاید استفاده از کابل های Certified High-Speed HDMI کنونی روی دیوایس های مجهز به HDMI 2.1 امکان پذیر باشد، اما از آن جایی که مقدار اطلاعاتی که می توان از این خط لوله دیجیتال رد کرد روز به روز افزایش می یابد، پیشنهاد ما این است که همراه با دیوایس جدید و متکی بر HDMI 2.1 خود، یک کابل تازه هم بخرید. اگر چنین کابلی به نظر گران قیمت می رسد باید بگوییم که جای نگرانی است و تفاوت قیمت چندانی نسبت به کابل های استاندارد High-Speed HDMI وجود ندارد.

آیا HDMI 2.1 با دیوایس های قدیمی تر سازگار است؟

بله. این امکان فراهم شده که هر دستگاه قدیمی تری که از استاندارد های قبلی HDMI پشتیبانی می نماید را به تلویزیون یا نمایشگر مجهز به HDMI 2.1 متصل نموده و به راحتی با آن کار کنید. کابل های Ultra High Speed HDMI هم این سازگاری با دیوایس های قدیمی تر را دارند. برای مثال در آینده می توانید کنسول ایکس باکس وان خود را به یک تلویزیون 8K و HDMI 2.1 متصل نموده و بازی ها را به آسانی به اجرا در آورید. ابعاد یا نوع اتصال پورت های کابل یا جک های روی تلویزیون ها هیچ تفاوتی نسبت به قبل ننموده است.

آیا می توان HDMI 2.0b را به صورت نرم افزاری به HDMI 2.1 ارتقا داد؟

در تئوری بله. در عمل احتمالا نه. جف پارک، مدیر تکنولوژی در سازمان HDMI LA می گوید که گرچه چیپ های پریمیومی در بازار وجود دارند که امکان ارتقای آن ها به وسیله فرمورهای خاص مهیا شده، اما این چیپ ها به شدت گران قیمت هستند و به ندرت از سوی تولیدنمایندگان استفاده می شوند. به احتمال بسیار فراوان، تلویزیون مبتنی بر HDMI 2.0b شما هم از چنین چیپست نادری برخوردار نشده.

چرا به ورژن جدید HDMI احتیاج داریم؟

چه باور کنید و چه نه، دیوایس های سرگرمی خانگی مخصوص مصرف نمایندگان همین حالا به سقف توانایی های پهنای باند 18 گیگابیت بر ثانیه ای HDMI 2.0b رسیده اند. برای مثال بیایید به آنالیز یک دیسک بلوری 4K Ultra HD بپردازیم؛ رزولوشن تصویر 4K به تنهایی بخش اعظمی از پهنای باند را اشغال می نماید و بعد باید رنگ 10 بیتی، نمونه برداری رنگی 4:4:4، نرخ 60 فریم بر ثانیه، دالبی اتموس، صدای فراگیر و چند کاناله DTS:X، متادیتای HDR و چیزهایی از این دست را هم به معادله اضافه کنیم تا محتوا به بهترین شکل روی تلویزیون به نمایش درآید. تمام این داده ها به آسانی به محدودیت 18 گیگابیت بر ثانیه ای نزدیک می شوند.

اگر بزرگراه دیجیتالِ در دسترس شما که قرار است تمام اطلاعات صوتی و ویدیویی را منتقل کند دیگر فضایی نداشته باشد، چطور می توان به بهبود محصولات پرداخت؟ پاسخ ساده است، نمی توان چنین کاری کرد. بنابراین باید بزرگراهی بزرگتر و عریض تر ساخت و این دقیقا همان کاری است که سازمان HDMI با استاندارد جدید HDMI 2.1 به انجام رسانده.

گذشته از رزولوشن و نرخ فریم بالاتری که حسابی به مذاق استودیوهای فیلم سازی و بازی سازی خوش خواهد آمد، با HDMI 2.1 شاهد راه های ارتباطی بیشتری میان دو دستگاهی خواهیم بود که به وسیله این استاندارد به یکدیگر متصل شده اند. در حال حاضر، بلوری پلیرها یا کنسول های بازی می توانند انبوهی از داده صوتی و تصویری را به تلویزیون شما بفرستند، اما این مکالمه ای عمدتا یک طرفه است. با تغییر ساختار جک ها و کابل های HDMI، سازمان HDMI توانسته نه تنها ترافیک بیشتری را در بزرگراه سرگرمی دیجیتال خود جای دهد، بلکه همان ترافیک به شکلی هوشمندانه تر راهنمایی می گردد تا دیوایس های متصل به یکدیگر دیالوگی روان و بدون اختلال با یکدیگر داشته باشند.

بگذارید ساده تر بگوییم؛ اگر HDMI 2.0b یک بزرگراه شلوغ و پرترافیک باشد، HDMI 2.1 ابر بزرگراهی است که تنها اتومبیل های خودران در آن به حرکت در می آیند. این اتومبیل ها ارتباطی همیشگی با یکدیگر دارند و با همگام سازی سرعت و راستا حرکت خود با یکدیگر، از ایجاد گلوگاه جلوگیری می نمایند.

HDMI 2.1 قادر به انجام چه کارهایی است؟

همان طور که خودتان تا به این لحظه متوجه شده اید، HDMI 2.1 می تواند میزبان انبوهی از داده باشد و تشخیص اش سخت نیست که این ظرفیت بالاتر چطور می تواند به نمایش ویدیوهایی با رزولوشن 8K یا حتی 10K منجر گردد. اما رزولوشن بالاتر، تنها قابلیت هیجان انگیزی نیست که با HDMI 2.1 به دستتان خواهد رسید. اگر در این بخش (که اندکی فنی تر است) همراه ما بمانید، به خوبی متوجه خواهید شد چرا.

رزولوشن

همان طور که پیشتر هم اشاره کردیم، HDMI 2.1 می تواند به رزولوشن ها و نرخ فریم هایی بالاتر از همواره منجر گردد. با HDMI 2.0b اکنون امکان دستیابی به رزولوشن 4K با بیشینه نرخ فریم 60 هرتز مهیا شده است. با HDMI 2.1 می توانیم به رزولوشن 4K با نرخ فریم 120 هرتز، رزولوشن 8K با نرخ فریم 60 هرتز و رزولوشن 10K برای موارد صنعتی و تجاری دست پیدا کنیم.

این خبری بسیار عالی برای گیمرها هم هست. زیرا هرچه نرخ فریم بالاتر باشد، بازی ها به شکلی روان تر و دلچسب تر به اجرا در می آیند. صنعت فیلم هم دلایل زیادی برای خوشحالی دارد و سازمان HDMI می گوید بعضی کارگردانان هالیوودی به فیلم برداری 120 هرتز تمایل نشان داده اند و می خواهند محتوایی با نرخ فریم بالاتر روی پرده نقره ای سینما و تلویزیون های خانگی به نمایش درآورند.

eARC

Audio Return Channel (یا به اختصار ARC) قابلیتی در HDMI 2.0b است که اجازه می دهد صوت میان تلویزیون و رسیور A/V یا ساندبار رفت و آمد کند. متاسفانه پهنای باند محدود HDMI 2.0b باعث می گردد که صوت معمولا به شکل فشرده سازی شده و استریو در آید و کیفیت پایین تری داشته باشد.

با تکنولوژی Enhanced Audio Retunr Channel (یا به اختصار eARC) اما می توان به صدای فشرده سازی نشده به وسیله اتصالات HDMI 2.1 دسترسی یافت. دالبی اتموس مثالی عالی برای این موضوع است. با ARC، اتموس تنها هنگام استفاده از Dolby Digital Plus کار می نماید که یک سیگنال صوتی فشرده سازی شده است. eARC به دالبی اتموس اجازه می دهد که به وسیله سیگنال صوتی TrueHD، به بالاترین عملکرد ممکن دست پیدا کند.

این اتفاق باعث می گردد که سیستم های صوتی هم ساختاری ساده تر داشته باشند، زیرا کاربران می توانند همه چیز را به تلویزیون خود متصل نمایند و تنها یک کابل HDMI به رسیور یا ساندبار خود بکشند. کابل ها و ریخت وپاش کمتر، صدای بهتر.

HDR داینامیک

دامنه داینامیک بالا یا HDR اکنون یکی از مهم ترین بهبودهای به وجود آمده در کیفیت تصویر تلویزیون ها به حساب می آید، اما شرایط می تواند از اکنون هم بهتر گردد. اگر با همتای دالبی برای HDR، یعنی دالبی ویژن، آشنایی داشته باشید به خوبی می دانید که چرا بسیاری آن را گزینه ای بهتر از هر فرمت دیگری به حساب می آورند. دالبی ویژن اساسا یک HDR داینامیک است که تغییراتی روی تنظیمات تصویر یا خود تصویر به وجود می آورد. نتیجه کار تصویری دقیق تر، شفاف تر و داینامیک تر است.

تنها نقطه ضعف دالبی ویژن این است که برخلاف HDR به صورت پولی در دسترس قرار می گیرد و بسیاری از تولیدنمایندگان تلویزیون های مدرن حاضر به پرداخت هزینه لایسنس آن نیستند. HDMI 2.1 عملکرد HDR داینامیک را به سطوحی تازه می رساند و برای مثال شاهد ورژنی داینامیک از HDR10 -تحت عنوان HDR10 Plus- خواهیم بود که HDR بهتر را به تلویزیون ها و فرمت های بیشتری خواهد آورد.

اما صبر کنید؛ مگر HDR10 Plus همین حالا روی HDMI 2.0b در دسترس نیست؟ بله، اما از این تکنولوژی به صورت رسمی روی HDMI 2.0b پشتیبانی نمی گردد و روی HDMI 2.1 شاهد پشتیبانی رسمی خواهیم بود که به همه چیز شکلی قابل اتکاتر می بخشد.

نرخ به روزرسانی متغیر

همان طور که در بخش مربوط به رزولوشن اشاره کردیم، HDMI 2.1 می تواند از نرخ فریم های بالاتر برای دستیابی به ویدیوهای روان تر پشتیبانی کند. اما این موضوع در دنیای گیمینگ شکلی مهم تر به خود می گیرد و HDMI 2.1 از نرخ فریم متغیر پشتیبانی خواهد نمود. بسیاری از بازی های کامپیوتری و کنسولی مدرن در سراسر گیم پلی نرخ فریمی واحد ندارند. نرخ فریم بسته به آنچه روی تصویر نقش می بندد تغییر می نماید.

وقتی نرخ فریم کاهش یا افزایش می یابد، میان آنچه بازی می خواهد به تصویر بکشد با آنچه تلویزیون واقعا نشان می دهد نوعی ناسازگاری پیش می یابد. برای جبران این اتفاق، تلویزیون باید حدس بزند که کنسول در حال خروجی دادن چه میزان فریم است و نتیجه نهایی آن قدرها دلپسند نیست. لگ و پارگی تصویر از اصلی ترین اتفاقاتی هستند که هنگام تجربه بازی ها روی تلویزیون های ناسازگار با نرخ به روزرسانی متغیر به چشم می خورند.

حالت کم تاخیر اتوماتیک

باز هم بهبودی دیگر برای گیمرها. حالت کم تأخیر اتوماتیک به تلویزیون یا هر نمایشگر دیگری اجازه می دهد که قادر به تشخیص زمانی باشد که سیگنال را از یک کنسول بازی یا کامپیوتر شخصی دریافت می نماید. به این ترتیب نمایشگر می تواند پردازش تصویر را به صورت اتوماتیک خاموش کند تا تأخیر و لگ از بین برود. به این ترتیب، دیگر هیچ وقت لازم نیست Game Mode تلویزیونتان را به صورت دستی روشن کنید.

نبود مسائل مربوط به لیپ سینک

در حال حاضر، همگام سازی ویدیویی که روی تلویزیون نقش می بندد با صدایی که از رسیور یا ساندبار به دست می آید می تواند کاری سخت باشد. زیرا تلویزیون دارد انبوهی از پردازش سنگین را پشت سر می گذارد، اما پردازش سیستم صوتی بسیار سریع تر از پردازش ویدیو انجام می گردد.

نتیجه این می گردد که خروجی سیگنال ویدیو، تأخیری اندک نسبت به سیگنال صدا دارد و نوعی ناهماهنگی میان صدا و زمان بندی تصویر را شاهد هستیم. HDMI 2.1 به تلویزیون ها اجازه می دهد که به صورت بلادرنگ با رسیورهای A/V، ساندبارها، بلوری پلیرها، کنسول ها بازی و دیگر دیوایس های منبع مکالمه نمایند تا از هماهنگی کامل صدا و تصویر اطمینان حاصل گردد.

منبع: Digital Trends